فال حافظ
ای حافظ شیرازی تو محرم هر رازی تورا به خدا و شاخه نباتت قسم می دهم
که هر چه به صلاح و مصلحت من می باشد برایم آشکار و آرزوی مرا برآورده ساز.
فال حافظ میراث کهن فرهنگ ایران
فال حافظ یکی از سنتهای دیرینه و محبوب در فرهنگ ایرانی است که به عنوان یک روش پیشگویی و همچنین یک هنر ادبی شناخته میشود. در این مقاله به تاریخچه، شیوههای گرفتن فال حافظ، آداب و رسوم مربوط به آن، به ویژه در شب یلدا، و همچنین نگاهی به وضعیت آن در کشورهای همسایه خواهیم پرداخت.
تاریخچه فال حافظ در ایران
گرفتن فال در ایران ریشهای عمیق در تاریخ و فرهنگ این سرزمین دارد. این سنت به دوران باستان برمیگردد، زمانی که مردم از روشهای مختلفی برای پیشگویی و کشف آینده خود بهره میبردند. با ظهور اسلام و به ویژه در دوران صفویه، شکوفایی شعر و ادبیات فارسی به اوج خود رسید و حافظ شیرازی، شاعر بزرگ ایرانی، به عنوان یکی از نمادهای این دوره شناخته شد. اشعار او به دلیل عمق معنایی و زیباییشان، به عنوان منبعی برای فالگیری مورد استفاده قرار گرفت.
به گفته ادوارد براون در کتاب تاریخ ادبیات ایران، اولین فال حافظ دقیقا چند ساعت بعد از مرگ حافظ گرفته شد. پس از مرگ حافظ عده ای از دفن او در گورستان مصلی جلوگیری کردند. به همین دلیل، مردم برای رفع این مشکل، تمامی غزلهای حافظ را در سبدی میریزند و کودکی تفألی میزند و غزل معروف "کنون که می دمد از بوستان نسیم بهشت... " میآید.
فال حافظ به نوعی جستجوی پاسخ برای سوالات و مشکلات زندگی است که در قالب اشعار حافظ بیان میشود. این عمل، بهخصوص در مناسبتهای خاص، به عنوان یک فعالیت اجتماعی و فرهنگی انجام میگیرد.
چگونگی گرفتن فال حافظ و آداب آن
فال حافظ معمولاً در مناسبتهایی مانند عید نوروز، چهارشنبهسوری، شب یلدا و سیزده به در استفاده می شود. گرفتن فال حافظ آداب خاصی دارد. به این صورت که باید توسط بزرگ فامیل و کسی که میتواند شعر های دیوان حافظ را روان بخواند ادا شود. برای این کار فرد در ابتدا نیت می کند و با استفاده از قسم های مختلفی که وجود دارد که رایج ترین آن "ای حافظ شیرازی! تو محرم هر رازی! تورا به خدا وشاخه نباتت قسم میدهم هر چه صلاح و مصلحت میبینی برایم آشکار سازی." است، سپس دیوان حافظ را باز کرده و فال می گیرد، در انتها بزرگ فامیل ابتدا غزل را می خواند و سپس تفسیر آن را بیان می کند. هنگام خواندن غزل های حافظ، بهتر است ذهن فرد خواننده آرام و متمرکز باشد تا درک و دریافت بهتری از اشعار داشته باشد.
ویدیو آموزشی گرفتن فال حافظ به صورت آنلاین
امروزه یکی از سریع ترین و مرسوم ترین راهها گرفتن فال حافظ به صورت آنلاین است که ایونتی فای این امکان را فراهم کرده است. برای گرفتن فال حافظ آنلاین کافیست در بخش فال حافظ ایونتی فای، ابتدا نیت کنید و سپس جمله " ای حافظ شیرازی تو محرم هر رازی تورا به خدا و شاخه نباتت قسم می دهم که هر چه به صلاح و مصلحت من می باشد برایم آشکار و آرزوی مرا برآورده ساز." را زیر لب بخوانید و در انتها روی دکمه "نیت کنید و اشاره کنید" کلیک کنید. پس از کلیک روی این بخش یکی از غزل های حافظ به همراه تفسیر فال شما نمایان خواهد شد.
آیین گرفتن فال حافظ در شب یلدا
در شب یلدا، که به عنوان طولانیترین شب سال شناخته میشود، گرفتن فال حافظ به یکی از سنتهای رایج و محبوب تبدیل شده است. در این شب، خانوادهها و دوستان دور هم جمع میشوند و با تزیین سفرهای شامل میوههای زمستانی، آجیل و شیرینی، به جشن و شادی میپردازند. این جمعهای خانوادگی فضایی صمیمی و معنوی ایجاد میکنند که در آن افراد به نیتهای خود فکر کرده و فال میگیرند. فال حافظ در این شب به نوعی جستجوی امید و راهنمایی در دل تاریکیهای شب تلقی میشود.
گرفتن فال در شب یلدا به عنوان فرصتی برای تأمل و گفتگو در مورد زندگی و روابط انسانی است. افراد دیوان حافظ را باز کرده و به طور تصادفی شعری را انتخاب میکنند که به سوالات و آرزوهایشان پاسخ میدهد. این عمل نه تنها به عنوان یک تفریح، بلکه به عنوان یک روش برای تفکر در مورد آینده و درخواست راهنمایی از حافظ انجام میشود. اشعار حافظ در این شب به عنوان پیامهایی از دنیای معنوی تلقی میشوند که امید، عشق و نور را به زندگی هدیه میدهند.
فال حافظ در کشورهای همسایه ایران
در کشورهای همسایه ایران، مانند افغانستان، تاجیکستان و آذربایجان نیز ، این سنت وجود دارد. این کشورها، دیوان حافظ را به عنوان یک اثر ادبی معتبر قبول دارند و مردم در مناسبتهای خاص، از آن برای گرفتن فال استفاده میکنند.
در افغانستان، به ویژه در میان فارسیزبانان، فال حافظ به عنوان یک سنت محبوب در مراسمهای اجتماعی و خانوادگی مورد استفاده قرار می گیرد. مردم کشور تاجیکستان نیز، شعر حافظ را به عنوان بخشی از ادبیات ملی خود میشناسند و به تفسیر اشعار او میپردازند.
کلام آخر
فال حافظ به عنوان یک سنت دیرینه و ریشهدار در فرهنگ ایرانی، نه تنها یک روش پیشگویی بلکه یک هنر ادبی و اجتماعی است که به عمق احساسات و تفکرات انسانها پاسخ میدهد. این سنت با تاریخچهای غنی و کاربردهای متنوع، از دیرباز در زندگی ایرانیان جایگاه ویژهای داشته و به عنوان یک وسیله برای جستجوی پاسخها و امید در شرایط مختلف زندگی شناخته میشود. آداب و رسوم مرتبط با آن، بهویژه در مناسبتهای خاص مانند شب یلدا، فضایی صمیمی و معنوی را ایجاد میکند که در آن افراد میتوانند به تأمل در مورد زندگی و روابط انسانی بپردازند.
علاوه بر این، استفاده از فال حافظ در کشورهای همسایه مانند افغانستان و تاجیکستان نشاندهنده تأثیرات فرهنگی عمیق این اثر ادبی بر مردم این سرزمینهاست. این سنت نه تنها در ایران بلکه در جوامع فارسیزبان دیگر نیز ادامه دارد و به نوعی پیوندی فرهنگی و معنوی را بین این کشورها برقرار میکند. در نهایت، فال حافظ به عنوان یک نماد از امید، عشق و نور در زندگی انسانها، همچنان در دلها و روحهای مردم زنده است و به عنوان یک میراث فرهنگی ارزشمند حفظ میشود.